Rezerwat pomimo lokalizacji w bezpośrednim sąsiedztwie obszarów miejsko - przemysłowych, cechują wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe. Przedmiotem ochrony jest las bukowy o cechach naturalnych, położony w bezpośrednim sąsiedztwie aglomeracji przemysłowej. Głównym bogactwem Lasu Murckowskiego jest drzewostan, w skład którego wchodzi wiele wiekowych, pomnikowych drzew, zwłaszcza buków. Znaczna część lasów bukowych na terenie rezerwatu przekroczyła wiek 150 lat. W pokaźnym drzewostanie rezerwatu, obok pomnikowych buków, występują także okazałe dęby: bezszypułkowy i szypułkowy. Oprócz strzelistych buków i rozłożystych dębów rosną brzozy, czasem sosna zwyczajna, czy posadzona przez leśników sosna wejmutka. Dominującym zbiorowiskiem roślinnym jest kwaśna buczyna niżowa, która różnicuje się tutaj na cztery warianty, w zależności od składu runa. W miejscach, do których przez ulistnione sklepienie lasu dociera światło, rosną krzewy: kruszyna, dziki bez czarny i bez koralowy. W runie najczęściej występuje śmiałek pogięty, paproć – narecznica krótkoostna a także borówka czarna i konwalijka dwulistna. W runie występuje bluszcz pospolity. Rezerwat przyrody zlokalizowany jest w południowo-wschodniej części Wyżyny Katowickiej, w dzielnicy Katowice Murcki. Starszy fragment znajduje się pomiędzy terenem kopalni Murcki, a drogą szybkiego ruchu w kierunku Bielska-Białej. Natomiast dalej na wschód, na zboczach Wzgórza Wandy, rozciąga się pozostała, powiększona część rezerwatu. Jest to obszar Płaskowyżu Murckowskiego, zdominowany przez wzniesienia porozcinane dolinami potoków. Teren jest urozmaicony, pofałdowany, występują tu znaczne różnice wysokości. W podłożu przeważają łupki i piaskowce karbońskie, przykryte w niższych partiach piaskami i glinami pochodzenia plejstoceńskiego. W piaszczystej zwietrzelinie skał karbońskich wykształciły się głównie gleby bielicowe właściwe słabo zbielicowane i brunatne bielicowane. Na obszarze rezerwatu stwierdzono występowanie wielu roślin naczyniowych rzadkich i chronionych: ochroną całkowitą – 3 gatunki; kruszczyk szerokolistny (Epipactis helleborine) , bluszcz pospolity (Hedera helix) , barwinek pospolity (Vinca minor) częściową – 6 gatunków; kopytnik pospolity (Asarum europaeum) , marzanka wonna (Asperula odorata) , konwalia majowa (Convalaria majalis), porzeczka czarna (Ribes nigrum) , kalina koralowa (Viburnum opulus) , kruszyna pospolita (Frangula alnus). Na terenie rezerwatu zainwentaryzowano występowanie 3 gatunków rzadkich, zagrożonych na obszarze Górnego Śląska mszaków – (Atrichum tevnellum), (Orthodicranum montanum), (Pohlia bulbifera). Reasumując w rezerwacie znajduje się dwieście dziesięć gatunków roślin naczyniowych, czterdzieści dwa gatunki mchów, sześć gatunków wątrobowców, trzy gatunki roślin epifitycznych. Zwierzęta, które występują w rezerwacie oraz jego okolicach to między innymi lisy, kuny leśne, dziki i sarny. Zachodzą tu czasem nawet daniele. Warto również zwrócić uwagę na mniejsze ssaki, żyje tu kilku przedstawicieli gryzoni: nornica ruda, mysz leśna, wiewiórka. Do zwierzątek owadożernych znajdujących się w lesie zalicza się ryjówki aksamitne, jeże wschodnie oraz krety. Warto dodać, że żyją tutaj nietoperze, które można zaobserwować wieczorem lub podczas pogodnych nocy. Jak w każdym lesie, liczną grupą zwierząt są tutaj ptaki. Ornitofaunę tworzą dzięcioły duże, kowaliki, szpaki, zięby, pełzacze, świergotek drzewny, kos, drozd śpiewak, muchołówka szara i żałobna, grubodziób, kilka gatunków sikor oraz wiele innych przedstawicieli ptaków śpiewających. Rzadziej występują tu: dzięcioł zielony oraz pleszka. Można tutaj również spotkać płazy i gady, lecz brak odpowiednich siedlisk sprawia, że niewiele jest ich na terenie rezerwatu. Wśród owadów, szczególną uwagę zwracają chrząszcze, a zwłaszcza przedstawiciele biegaczy. Podsumowując w rezerwacie stwierdzono występowanie 38 gatunków chronionych i rzadkich zwierząt: owady ; 3 gatunki biegaczy –skórzasty (Carabus coriaceus) , fioletowy (Carabus violaceus) i Carabus intricatus, 3 gatunki rusałek – żałobnik (Nymphalis Antiopa) , pawik (Inachis io i admirał Vanessa atalanta oraz kilka gatunków trzmieli, mięczaki – ślimak winniczek (Helix pomatia), płazy – ropucha szara (Bufo bufo), żaba trawna (Rana temporaria), gady -jaszczurka zwinka (Lacerta agilis) ptaki – 22 gatunki, w tym dzięcioł duży (Dendrocops major)oraz drozd śpiewak (Turdus philomelos),ssaki – 6 gatunków; ryjówka aksamitna (Sorex araneus) , zabiełek karliczek (Crocidura suaveoleus), kret (Talpa europaea) , jeż wschodni (Erinaceus roumunicus) , wiewiórka (Scirus vulgaris) , łasica łaska (Mustela nivalis). Na terenie rezerwatu zainwentaryzowano również występowanie rzadkiego grzyba – flagowca olbrzymiego (Meripilus giganteus). Na owocniki flagowca olbrzymiego można natknąć się wczesnym latem. Występują one u podstawy pni wiekowych buków i dębów.