To naprawdę niezwykłe, że centrum ogromnej aglomeracji przemysłowej obfituje w dary natury - ponad 14 tysięcy hektarów lasów - najbogatszych ekosystemów naszej planety.

Teren Nadleśnictwa Katowice ma charakter płaskowyżu z niewielkimi wzniesieniami. Wysokość bezwzględna najniższego punktu wynosi ok. 239 m n.p.m. - jest on położony w dolinie Kłodnicy, w okolicach Rudy Śląskiej. Wysokość bezwzględna najwyższego punktu - "Wzgórza Wandy" - wynosi 352 m n.p.m., położony jest on w oddziale 319. Według „Geografii regionalnej Polski" J. Kondrackiego, leży w makroregionie Wyżyny Śląskiej. Pierwotnie ukształtowana w okresie mezozoicznym rzeźba terenu Wyżyny Śląsko-Krakowskiej ulegała na przełomie wieków silnym procesom krasowym i erozyjnym formującym rzeźbę.
 

W ciągu ostatnich dwustu lat człowiek, był głównym czynnikiem modelującym naturalną rzeźbę terenu. W wyniku działalności przemysłowej, oraz budownictwu mieszkaniowemu pierwotna rzeźba terenu została zaburzona. W wyniku eksploatacji powierzchniowej i wgłębnej kopalin, oraz niwelacji terenu szereg naturalnych form uległ zatraceniu. Powstały natomiast liczne nowe formy zwane antropogenicznymi (hałdy, nasypy kolejowe, wykopy). Działalność człowieka odcisnęła największe piętno przeobrażeń na północno-zachodniej, centralnej i północno-wschodniej części Katowic. Tereny zmienione przez człowieka tkwią tu jak "wyspy" w krajobrazie posiadającym cechy naturalnego i kulturowego.

Wyżyna Śląska to obszar zasobny w bogactwa mineralne. Rejon Katowic należy do najzasobniejszych w węgiel kamienny terenów Zagłębia Górnośląskiego. Z innych znajdujących się na terenie bogactw mineralnych o znaczeniu jednak podrzędnym wymienić można iły trzeciorzędowe oraz gliny zwałowe i piaski wykorzystywane do celów budowlanych.

Klimat tego obszaru charakteryzuje się typowymi cechami klimatu przejściowego między wpływami klimatu kontynentalnego i klimatu oceanicznego. Przeważają wilgotne masy powietrza polarno-morskiego znad północnego Atlantyku o częstotliwości występowania w ciągu roku ok. 65%. Powietrze oceaniczne powoduje występowanie łagodnych i krótkich zim, przynosi duże zachmurzenie oraz opady deszczu i śniegu, a także częste odwilże. Latem powietrze polarno-morskie powoduje ochłodzenie oraz wzrost zachmurzenia połączony z opadami.  Na obszarze nadleśnictwa długość okresu wegetacyjnego kształtuje się w granicach 210 – 220 dni. Jego początek zazwyczaj wypada w pierwszej dekadzie marca, a koniec w drugiej dekadzie października.

Stosunki wodne są zróżnicowane w związku z tym, że przez teren Nadleśnictwa  przebiega granica wododziałowa pierwszego rzędu między dorzeczem Odry i Wisły, a ponadto naturalny układ stosunków wodnych został niekorzystnie naruszony wskutek eksploatacji pokładów węgla kamiennego, co powoduje silne wahania poziomu wód gruntowych. Zgodnie z obowiązującym podziałem hydrograficznym Polski (Atlas Podziału Hydrograficznego Polski, Warszawa 2005) w zasięgu terytorialnym nadleśnictwa wyróżniono następujące jednostki podziału hydrograficznego. Wody w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa podlegają Regionalnemu Zarządowi Gospodarki Wodnej w Gliwicach (jest to jednostka Wód Polskich).

Na obszarze Nadleśnictwa nie występują naturalne otwarte zbiorniki wodne, natomiast zagęszczenie antropogenicznych zbiorników wodnych na tym obszarze jest bardzo duże, np. Dolina Trzech Stawów w Katowicach (z kilkunastoma stawami), Borki, Morawa, Stawiki.

 
W lasach Nadleśnictwa często występują lokalne bagienka w zagłębieniach terenu oraz w źródliskach. W całym nadleśnictwie zewidencjonowano  ponad 270 bagien o łącznej powierzchni przekraczającej 70 ha. Bagna, oczka wodne to obszary ważne dla równowagi ekologicznej lasów nadleśnictwa.

Zróżnicowane warunki glebowo siedliskowe znajdują w większości odzwierciedlenie w powierzchni zajmowanej przez gatunki panujące w drzewostanach i świadczą o intensywnych działaniach Nadleśnictwa, sukcesywnie podejmowanych w celu urozmaicenia składów drzewostanów, a tym samym lepszego i pełniejszego wykorzystania potencjału biologicznego i produkcyjnego występujących siedlisk leśnych.